Ülkemizde çeşitli illerimizde yapılan konutlarda ve devre mülklerde inşaat şirketleri, yapılan konut ve sitelerde yasal standartlara uymuyor ve tüketiciler birçok emlak şikayeti ve mağduriyeti nedeniyle tüketici derneklerine ve mahkemelerine şikayet başvurusunda bulunuyorlar. Özellikle inşaat firmalarından maketlere bakarak ev satın alanlar taşındıktan sonra konutların maketlerdeki projelere uymamasından dolayı emlak şikayetlerinde bulunuyorlar.
Bazı site maketlerinde havuzları bile göstermelik yapılırken bazı maketlerde ise spor salonu olarak gösterilen bölümlerin inşaat bittikten sonra otoparka çevrilmiş olduğu görülmektedir. Emlak ve inşaat şirketi şikayeti müracaatıyla tüketici şikayet sitelerine başvuran birçok konut mağduru ise makette gösterilen evinin gerçeğiyle hiç ilgisi olmadığını söyleyerek, makette gösterilen konutlarla projedekinin alakası olmadığını, evin işçiliğinin berbat, ucuz, kalitesiz malzemeler kullanılmış olduğunu dile getirmektedir.
Tüketiciler gayrimenkul, emlak, konut satın alırken nelere dikkat etmelidir? 1. Tüketiciler öncelikle maketten konut ya da devre mülk satın alırken inşaat şirketinin daha önceki projeleri hakkında araştırma yapmalı ve olabildiğince az peşinat ödeyerek projeye dahil olmalıdır. 2. Tüketiciler gösterilen broşür ve resimlere ya da maketlere güvenmemeli. İnşaat şirketinden o alana yapılan inşaat ile ilgili ruhsatı istemeli ve belediyeye verilen proje incelenmeli ya da uzman birisine gösterilmelidir. 3. Tüketiciler ileride konut veya emlak şikayetiyle karşılaşmak istemiyorlarsa inşaat firmasından verilen broşür ve çizimler, inşaat şirketine mümkünse imzalatılarak onaylatılmalı ve mahal listesi denilen hangi malzemelerin kullanılacağına dair bilgi içeren bir liste de kaşeli ve imzalı olarak şirketten alınarak saklanmalıdır.
4. İnşaat şirketiyle yapılan sözleşmeler 12 punto ile yazılmalı ve anlaşılır olmalıdır. Sözleşme ekinde mahal listesi denilen konutun içinde ve projede kullanılacak malların listesi talep edilmeli, taahhüt edilen sosyal alanlar ayrı ayrı sözleşmeye yazılmalıdır. 5. Tüketicilerin inşaat halindeki projeyi gezmesi veya incelemesi imkansızdır. Fakat maketten konut satışı 4077 sayılı Tüketici Yasasına göre kampanyalı satış denilen satış pazarlama türüne girmektedir. Bu satış türünde, tüketici konut teslim tarihinden önce şüpheye düştüğü her an vazgeçme (cayma) hakkına sahiptir. Verilen ücrette hiçbir kesinti yapılmadan ödediği paraların iadesini isteyebilir. Fakat inşaat şirketinin parasını proje bitim tarihine kadar ödememe gibi bir hakkı da vardır. Proje bittiğinde ise daire teslim edilmiyorsa devir ve teslim için tüketici mahkemelerinde dava açılabilir. Yine ilanlarda ve broşürde taahhüt edilenden eksiklikler bulunuyorsa tüketicilerin bunlar için tazminat talep etme hakkı vardır. Ayrıca tüketicilerin geç teslim edilen daireler için gecikmiş kira alacağı hakkı da bulunmaktadır.
